Erratzu. Ermitak edo Elizattoak

Erratzuko ermitak

“Cuaderno de apuntes varios que podrá ser útil a mi familia”,                                  

Miguel Jose Mariano Irigoyenek egina, Buztinagako semea eta Zamora                         

eta gero Calahorrako apezpikua izana zena. ± 1851. urtean.

SANPEDROXAR edo

SAN PEDRO AD VINCULA

San Pedro ad Vincula (ospatzekotan Abuztuaren 1ean) edo San Pedro Kateatua (vincula= kateak).                                                                

Guretako SanpedroXAR. Eta XAR horrek zer erran nahi du? TTARRA? XAHARRA?  

“Hala erraten dute, lehenago xaharrek….   Nik aditu

dut hau zela lehenbiziko elize, ez zen elizik,

seguraski Erratzu ttipi  ttipie izanen zen, lau etxe izein ziren….              

Eta hura lehenbiziko eliza, gero bai, egin zelarik eliz hori                     

pues baselize….                

Nere amatxiri aditue…. Aunitz aldetik aditu dut hori.”

Eta izenekin sartu garenez, erran behar ondoko landak   eta belaiak elixato/elixoto deitzen direla, hau da eliz ttikia. Erraten ahal da, Baztanen lehenago ermitei edo  baselizei elizatoa deitzen ziotela? Hala ez?

Miguel Jose Mariano Irigoyenek, Zamorako eta gero Calahorrako apezpikua izanen dena, dioenez bere “Cuaderno de apuntes…”-en (±1851)” San Pedro Ad Vincula se erigió en 1625, herriak eskatua … eta D.Juan de Dutarik, Buztinagako semea, … 1739. urtean berritu zuen, quien fundó tambien una capellanía.”

Capellania? Lehenago, kristauen sinismenen artean zagoen arimak zeruan sartu baino lehen, “Purgatoriora” gaten zirela beren pekatu ttikiak “purgatzera”. Purgatorioak infernu ttiki baten antza zuen eta hori saihesteko, kristauak saiatzen ziren “induljentziak/barkamenak” lortzen gisa horretan bere egonaldia Purgatorioan laburra izan zedila. Orain dela mendeak, aberatsek induljentzia hoiek ziurtatzeko “capellaniak” sortzen zituzten: Testamentuan, diru puska haundi bat “inbertitzen”zuten beren arimaren alde mezak, hau da, induljentziak izateko, kondizione batzuekin, errateko, meza ermitan ematea. Diru hori errentan paratu eta erreditoekin mezak pagatu. Erran behar da, gaur egun Eliza Katolikoak ez duela sinismen hori onartzen.

Bere planoa holakoa da:

Aldarean ikusten ahal den irudia San Pedrorena da, kateatua, hortaz izena, Ad Vincula = kateekin. Han dagoen erretabloa XVIII. mendekoa da eta suposatzekoa agertzen den San Pedroren irudia ordukoa izanen dela ere. San Pedrok eskuin eskua kateatua du ezker zangoarekin eta ezker eskuan, giltzak, bida.

Sinboloren bat? Presoen, kateatuen patroia?  Idearik ez.  

  
            

Alde batean Jesusen Bihotzekoa eta bertzean Mariaren Bihotzeko koadroak daude. Hauek modernagoak izan behar dira zeren “Bihotzeko ” debozionea gauza berria izan da katolikoen artean.

Bitxikeria: lurrean, aldarearen parean  sepultura baten hilarria dago . Hasteko, han ez dago inor ehortzia edo lurperatua. Hilarri hau Iruñeko katedralean zagoen eta Joanes Laurentius Yrigoyen , Iruñeko apezpikua izana zenarena oroitarria da. Momentu batean (1818) lekuz aldatu zuten bere gorpuzkiak Iruñeko katedralean eta hilarria bazter batean utzi zuten. Urte batzu beranduago, 1849.ean, prezeski Irailaren 17an, Sanpedroxarrean paratu zuten.

Foto eskasa: urteari falta zaio I bat = MDCCLXXVIII

Latinez dago, naski, eta goitiko aldean duen irudia tremendista baina bere sasoikoa.

Zer dio hilarri honek?

D.D. JOANNES  LAURENTIUS  Р YRI-

                Joanes         Lorenzo            Irigoyen

GOYEN  ET  DUTARI, NAVARRUS  ER-

       eta     Dutari    ,  nafarra

RAZU  IN  BAZTAM  NATUS  HUIUS

Erratzun     Baztanen      sortua,     haren

S. ECCLES.  OLIM  PRIORATU  Р VELA-

Elizan???        behin      priorea        Belatekoa

TE,  POSTEA  EPISCOPATU  DIGNISSI-

                               gero      apezpiku

ME  INSIGNITUS, OMNI  VIRTUTE  CO-

aukeratua,        birtute guziaz

NSPICUUS  SED  RELIGIONIS  ZELO

apaindua    baita      erlijioko        zeloa

            QUO  GREGEM  X  ANN.    REXIT         ET

                             artaldea   10   urtez  gidatu zuen    eta

DUO SEMINARIA EREXIT  PAUPE-

                bi    seminario       eraiki,    pobreendako

RUM  CHARITATE  SUI  CONTEMPTU

karitatez       beretako   mespreziatzen

ET    VITÆ   AUSTERITATE  MIRANDUS

eta  biziaren    austeritatez         mirestua

CUM  PUBLICO  DIOCESIS  PLANCTU

diozesiseko  jendearen       nigarrez

ET  SUAVI  SANTITATIS  ODORE  OBI-

eta        santitateko usain goxoz  hil

IT    DIE   XXI. MARTII       AN.  MDCCLXXVIII

zen,  eguna  21  Martxoaren  Urtea         1778.

ÆTATIS  SUÆ  LXVI

Bere adina       66

Bitxikeria borobiltzeko, jakin badakigu, zeren gure informanteak, zenduaren iloak, Miguel Jose Mariano Irigoyen, Zamora eta gero Calahorrako apezpikua izenen zena, komentatzen baitu nola hilarriaren bertze aldeak bertze inskripzione bat baduela ! Harria marmol xurikoa da, karioa, eta bere denboran birziklatu egin zuten: Noren oroitarria/hilarria zen? Martin de Andosilla y Arles-ena, 1521. urtekoa.

Eta zer dio bertze alde horrek?

HIC    JACET  REVERENDUS   MARTINUS

Hemen  datza     Erreberendo            Martin

AB  ANDOSILLA ET ARLES  DOCTOR  IN

Andosilla   eta     Arles,   Doktore

SACRA  THEOLOGIA  CANONICUS   ET  ARCHI

Teologia Sakratuan            Kanonigo        eta     Artxi

DIACONUS   VALLIS   DE   AYBAR

diakonoa              Aibar  ibarrakoa

IN   ECCLESIA  PAMPILONENSIS

Iruñeko elizan.

QUI   DIEM  CLAUSIT  EXTRENUM

Bere egunak      akitu zituen

ANNO   DOMINI 1521

Jaunaren urtean    1521

DIE          25  APRILIS

Egunean   25    Apirila

Nor zen Martin Andosilla y Arles? (1451-1521) Aibarreko 
artxidiakonoa, eskribitu zuena Nafarroan inprimitu zen lehen liburua, 
"De supertitionibus".

Gaur egun, prinzipioz,  bi egunetan edekitzen da ermita edo baseliza hau: San Isidro egunean, eta San Migel Aingerua herrira etortzen delarik.

“Hemen, Sanpedroxarrean, egiten dugu Maiatzean, 15ean, San Isidro baita, zitu-meza. Ekartzen dugu elizetik saindue, San Isidro, paratzen dugu hemen eta gero meza,… etortzen da jende, franko poliki, gizonak guti, andreak gehiago dira, … zitomeza ez zen San Isidro egunean, baino egiten genuen beti Maiatzean… eta gero apezak bedeinkatzen ditu herriko kanpoak.” Norbaitek ez badaki, nekazarien patroia San Isidro da eta  Baztanen zitu-ak erran nahi du uzta, fruituen bilketa.

Nola da bedenikazioa? Kanpokoaldean.”… (apeza) lehenbiziko pare parean, bere parean, eta gero alde guzietara, lau aldetara, eskuin, ezker… guk denak itzuliketzen ginen lau aldetara… herri guzia mugitzen,  non bedeinkatzen zuen aldera gu harat begira… egiten bazuen harat, denak itzuliketa…”.

Edekitzen den bertze eguna, San Migel herria bisitatzera etortzen delarik. Gaur egun herriko elizaraino etortzen da baino lehenago “…herria gaten ginen Bozateko zubiraino, prozesionean eta handik etortzen ziren San Migel entregatzera eta herriko elizako gurutzeak musu bat ematen zion San Migeli han, han Kordobako etxe hortan, hor baita zubi bat, hor hasten baita Erratzu, haraino gaten ginen… San Migel ere etortzen da kanpoak bedeinkatzera San Isidro egunean bezala.”

Hori da dena? Hala kontatzen du Maricarmenek :

Kanpokaldeko leihoak.  “Hemen leihotik, orain kristela bada baino lehenago libre zen , ez zen deus ere,  eta lehenago xaharrek , etortzen ziren errezatzera eta botatzen zituzten sosak, bai sosak , haundi horietarik, beltz horietarik… hemen botatzen zituzten  …  eta bota  eta gu haurrek ginen,  eta   abar batekin atepetik egiten genuen bildu …harrapatzen

genituen sosak… bai bai, gastatzen egiten genuen, 

bai, goxoak erosteko…..bota sosak eta gu bildu.

Gu desegidoan etortzen ginen guk hek

ikustekin etortzen zirela, hek gan eta  gu gibeletik…”

Ezkila dauka.

Lehenago bazen elizatto honetan bertze irudi ttiki bat. Berez, bitxia da : neska gazte bat, birjina, gurutzefikatua: Santa Liberata /Liberada /Librada.

Santa Liberata /Liberada / Librada

Momentu batean, parrokoak elizara eraman zuen eta han dago aldare batean. Doikebe, haurdun gelditu nahi duten andreak, berari enkomendatzen dira, baina hau gauza berria da.

Eskerrak Mª Carmen Auzqui-ri bere laguntza eta komentarioengatik. Eskar mile aunitz.

Ermita de la Virgen de los Dolores

Gorostapolon, “… la segunda por devoción” dio gure kronistak, Miguel Jose Mariano Irigoyen (± 1851) “ Lastiri Kapitanak, Bikondoako semea, egina por devoción, quien fundó tambien la capellanía..”

Ez dakigu seguru noizkoa den baina Juan Lastiri kapitainaren bere bizitzako hondar urteetan eraikia izan zen , hau da , XVIII. mendea akitzear zagoelarik, hortaz suposatzen ahal dugu ± 1785. urtean izanen zela , hamar urte goiti beheti. Doikebe, Bikondoko lurretan egina dago.

Erretabloa barrokoa da eta irudiaren arropak ere. Mantoa beltza. Liburuetan diote Konbenzioko Gerran, frantsak Erratzun sartu zirelarik, hemengo Ama Birjinari burua moztu ziotela eta errekara bota, non Gorostapoloko barrideek harpatu baitzuten aski ondatua. Horrek erran nahi du agian gaurko aurpegia ez dela ordukoa. Batek daki.

Ama Birjina Doloretako edo De los Dolores da. Erretabloaren bi aldetan, Sanpedroxarren bezala Jesus eta Maria Bihotzekoak ditu. Baseliza honek pulpitua du eta Via Crucisa. Kuriosoa, hiru mintzairetan, franzeseraz, ingeleseraz eta erdaraz.

IXe Station : Jésus tombe la trosiéme foi / Tercera caida de Jesus / Jesus falls the third time

Eskuaraz ez, hala ere, denboretan Erratzun gauza bakarra publikoan eskuaraz leitzen  ahal zena, baseliza honen ate gainean zagoen pintada : Emen salve bat errezacen da. 

Tio Justo eta Tia Teresaren ezkontza, 25 urte pasa ondoren

Lehenago, hemen ere zitu-meza eta landen benedikazioa egiten zen.

Orain dela urteak, Gorostapoloko“Hijas de Maria” -k han biltzen ziren .

Bertze zeremoniendako erabiltzen da ere. Erraterako, nere Osaba Justo eta Izo Teresa hemen ezkondu ziren. Ni monago (eta goitiko fotoan fotografoa).

Noiz edekitzen da/zen ermita edo baselize hau? Ortzilare Xurian. Norbait ez bada kristaua, jakin dezala Ortzilare Xuri Aste Sainduko Ortzilarea da eta egun horretan ospatzen dela “La Dolorosa” edo “Doloretako Ama Birjina”-ren eguna  katoliko artean. Egun horretan meza ematen da ermitan.

Errogatibaren prozesionea hasten 

Bazuen funtzio majiko bat:  idortearen kontra errogatiba egiteko.Ama Birjinaren irudia hartu eta prozesionez herriraino eraman Jaungoiko Guziz-ahaldunari euria eskatzeko, letaniak errepikatzen, “Santa Maria ” “Ora pro nobis ”, latin ederrean, hiru egunez (gaixtoek diote bederatzi) herrian barna , “Rosa  Mystica ” “Ora pro nobis ” , eta beti egiten zuen eurie.


Ezkila du eta Gorostapolon norbait hiltzen baden, horrekin hil-ezkila jotzen dute. Labur bildu, Erratzuko elizaren funtzioak betetzen zituen Gorostapoloko auzoan.

Planoan ikusten ahal den bezala, Sanpedroxarren bezala hiru partetan dago banatua: sarrera, eliza eta sakristia.

Sakristia

Sakristia ttukuna du, Bikondoako familiak ongi zaindua, eta horko pareta batean holako dokumentua du:

Zer dio paper honek? Indulgentziak.

NOS EL DOCTOR DON JOSÉ OLIVER Y HURTADO

POR LA GRACIA DE DIOS Y DE LA SANTA SEDE APOSTÓLICA OBISPO DE PAMPLONA, ACADÉMICO DE LA REAL DE LA HISTORIA, ETC.

                         

Deseando promover en cuanto podemos la devocion cristiana y alentarla con espirituales gracias, usando liberalmente de las facultades que nos competen, concedemos por las presentes cuarenta dias de indulgencia a todos los fieles por cada vez que devotamente  rezasen una Ave Maria o Salve ante una imagen de la Sñra Virgen de los Dolores que se venera en el único altar de esta capilla de su advocación situada en el barrio de Gorosta-

polo del lugar de Errazu en el valle de Baztán

pidiendo a Dios por la exaltación de nuestra santa fé católica y extirpación de las heregías, paz y concordia entre los Principes cristianos y conversión de pecadores. Dadas en Errazu a doce días del mes de Julio de mil ochocientos setenta y siete.       

                     José, Obispo de Pamplona

                                                            

  Por mandado de S.S.I. el Obispo mi Señor

.                                                      Lic^do Fermin Tirapu

                                                       ¿??? de visita

        SIGILUA

  Indulgencias. Gratis

Aszensionen bezperan ere gaten omen zen elizara.

SAN GREGORIO MAGNOko ERMITA

Eta Erratzuko hirugarren ermita “… basamortuan zagoena eta gaur egun bere paretak ikusten ahal direnak ,  frantsek kizkaldu zuten 1794.ko gerran, eta beranduago eraikia Yarbilko auzoan ; badu capellania fundada por la S^ra D^a Joaquina Iturriria …”

Sangregorio, Elortako  bidean eta Argineko borda ondoan

Gure kronistak dioenez eta herriko memorian mantentzen dena gaurko San Gregorio ez zagoen Iñarbilen (orduan Yarbil erraten zuten), Aldakotxea eta Gontxea artean, Sangregorion baizik. Non dago Sangregorio/San Gregorio hori? Erratzuar gehienek dakitenez, Sangregorio/San Gregorio Argineko bordaren ondoan dagoen dermioa da, muno ttiki baten inguruan . Pareta zaharrak desagertu dira eta belai polita han duzue.

Noizkoa zen? 1637.eko mapa batean agertzen da , horrek erran nahi du zaharragoa zela. Noizkoa? Batek daki. Hala ere, hortaz erraten ahal dugu San Pedroxar eta San Gregorio mende berekoa direla, XVII.koak.

Erratzu 1637.urtean: San Gregorio bere lehenengo lekuan

Eta hemen leienda pixket edo pixka bat. Liburuetan ikusten da nola XVII. (1600….) mendean sorgin prozesuak gure inguruetan aunitz izan zirela, Zugarramurdikoa famatuena, baita Baztangoak, Oronozkoa eta Erratzukoa . Beharrik Erratzuri tokato zitzaion inkisidorea, Alonso Salazar y Frias, fundamentuzko gizona zela , ez zuen sorginetan sinisten eta hau grazia, zigortua izan zena Erratzuko apeza Migel Agirre izan zela, salatzailea. Eta hemen leienda. Honek, Salazarrek,  bere izkribuetan dio nola Nafarroatik gaten zelarik, Erratzun ermita bat eraikitzen ari zirela. Urtea 1612. San Gregorio izanen zen?, zeren bertzeak beranduago eginak baitira. Berak , Alonso Salazarrek, enkomendatzen du baselizak eraikitzea sorgin fama daukaten lekuetan. Holakoa izanen zen San Gregorio zagoen basamortua, munoa? Sorgindua? Majikoa? Dolmen bat? Bon, hau dena suposizioak eta leienda.

 (Hau 2024. urtean jakin izan dugu) 1611. urteko auzian "Fiscal contra Don Miguel de Aguirre" (Arch. Dioces. Pamplona, Procesos: 242 -nº2,fº 163 V ) lekuko batek, Stevania de Yrurverro, dio " nola bera gana zenez San Gregorio ermitara debozione bat egitera eta handik borda batera, apezak ( D. Miguel de Aguirre) galdegin zion non egon izan zela egun horretan eta honek (Stevania) erran zion San Gregorion eta nola berriz galdegin zion non gehio, erantzun ziola Matxineneko bordan ..." Adierazpen honek argi eta garbi erran nahi du San Gregorio esistitzen zela 1611. urtean baino lehen, gaur eguneko San Gregorioko dermioan, Arginen Bordaren ondoan.

Horren arabera D.Alonso de Salazarrek (lekuz ez bada tronpatzen) komentatzen duen ermita Sanpredroxarrekoa izan behar , bertze hitzekin, Erratzuko "aquer larrea" han zagoen ... (he,he,he)

Nork eraiki ez dakigu baina norbaitek ermitaren ardura zuen zeren elizako paperetan agertzen baita nola 1.744ean, Ekainaren hamarrean   hil zen Pedro de Echeberria ermitaño de San Gregorio… no testo (sos gutti). Doy fe de ello, D.Pedro de Echauz.”

Urtea 1757.a zen. Segitzen duen dokumentua Buztinagan zagoen. Suposatzen dugu etxe horretako semeak, Juan Lorenzo Irigoyen, sei urtez Erroman egona zena eta gero Iruñeko apezpikua izanen zena, bere kontaktuez profitatzen 1757.en urtean lortu zuen Erromako Benedictus XIV.a Paparen aldetik San Gregorioko ermita edo elizattok zazpi urtez osoko induljentzia ematea San Gregorio egunean, bezpera barne, harat gaten zenarendako. Batzuek diotenez bagatxa bat, hiltzen bazinen xuxen zerurat purgatoria ukitu gabe, amnistia espirituala !!!.

Berez, latinezko testua prototipo bat zen , maiz errepikatzen zena bakarrik izenak aldatzen, gure kasuan San Gregorio, Errazu , Iruñeko Elizbarrutiarena eta elizaren kategoria, kasu honetan "eremitorium". 

Eta hortaz lortu dugu transkripzioa, orduko mundu katolikoan zientoka bazirenez espezialistek utzi digute lan hori egina, interneten naski. 

                BENEDICTUS PP XIV

Universis Xpisti fidelibus praesentes litteras inspecturis, salutem et apostolicam benedictionem. Ad augendan fidelium religionem et animarum salutem. Coelestibus Ecclesiae thesauris pía charitate intenti, omnibus

utriusque sexus Xpisti fidelibus vere poenitentibus et confessis, ac Sacra Communione refectis, qui ecclesiam Eremitorium munet S.Gregorii Magni loci de Errazu Pampilonensis Diocesis non tantum regularium

cui Ecclesiae eiusque capellis et altaribus, sive omnibus sive singulis, eamque seu cas vel ea aut illarum seu illorum singulas ve! singula etiam visitantibus, nulla alia indulgentia reperitur concessa, die

festo ejusdem S.Gregorii Magni, a primis vesperis usque ad occasun solis diei huius, singulis annis devote visitaverint, et ibi pro Xpristianorum Principum concordia, haeresum extirpatione ac Santae

Matris Ecclesia exaltatione, pias ad Deum preces effuderint, plenariam omnium pecatorum suorum indulgentiam et remisionem misericorditer in Domino concedimus. Paecentibus ad septen-

-nium tantum valituris. Volumus autem ut si alias Xpristi fidelibus in quocumque alio anni die ad dictam Ecclesiam seu Capellam, aut altare in ea situm visitantibus aliaqua alia indu1gentia perpetuo

vel ad tempus nondum elapsum duratura concessa fúerit, vel si pro impetratione, pretatione, admisione seu publicatione praesentium aliquid, vel minimum detur aut sponte oblatum recipiatur,

praesentes nullae sint. Datum Romae apud Sanctam Mariam Mayorem, sub annulo Piscatoris. Die XXIV Apirilii MDCCXLVII

Pontificatus nostri anno septimo

            Gratis pro Deo et sera.

Eta zer erran nahi du eskuaraz?

                                BENEDICTUS PP XIV

Karta hauek leitzen dituzten Kristoren fededun guziei Osasun eta Bedeinkapen apostolikoa.

Fededunen Erlijioa eta Arimen osasun espirituala areagotzeko eta Elizaren altxor espiritualak karitate zerutarrarekin hedatu nahian bi sexuetako Kristoren fededun guziei, egiazki damutuak, konfesatuak, eta komunione santuarekin kontsolatuak, osoko induljentzia eta bekatu guzien barkamena emanen zaie Iruñeko Elizbarrutiko Erratzuko dermioan dagoen San Gregorio Magno eliz ermita sutsuki bisitatzekotan.

Bisita hau haren aldareetara eta kaperatara dela ulertzen da taldeka edo bakarka, emandako bertze induljentziarik lortu gabe eta izan behar da San Gregorio Magnoren besta egunean, lehen bezperatik egun bereko ilunabarrenera artio.Urtero. Aldi berean, han otoitz egin behar da printze kristauen arteko harmonia lortzeko, heresiak desagerrarazteko eta Ama Eliza Santua goratzeko.

Gutun hauek zazpi urteko iraupena izanen dute bakarrik. Gure borondatea da eliza honetara urteko bertze edozein egunetan zein bere aldareetara gatekotan ezin dela bertze induljentziarik lortu, jadanik iragan ez den edo betiko denborarako emandakoa, baldintza hori eskatua edo eskaririk gabe eskainia: emate hori baliogabetako jo behar da.

Erroman emana Santa Maria Maggiore ondoan, Arrantzalearen eraztunaren azpian 1747ko apirilaren 24an.

Gure pontifikatoaren zazpigarren urtean. Gratis, Jaungoikoari eskerrak

Gure kronistak, Miguel Jose Mariano Irigoyen Zamora eta Calahorrako apezpikua, dio nola Dª Joaquina Iturriria y Hernandezek, madrildarra baina erratzuar baten alaba eta arizkundar batekin ezkondua, bere testametuan , 1772 urtean, utzi zuela dirua kapellania bat sortzeko eta gisa honetan mezak emateko bere arimaren alde oblizazionarekin “ en los dias de precepto” meza hori San Gregorion emateko.

Konbenzioneko Gerran liburuetan agertuko da zeren espainarrek, baztandarrek barne, han baitzituzten kuartel bat eta defentsak Elortatik etortzen den bidea zaintzeko. 1794.ko Maiatzan  “de las avanzadas del cuartel de San Gregorio…” Ekainak 4, “el Sr Comandante D.Diego de Tordesillas desde su cuartel de San Gregorio”  Ekainak 6, “ retirandose a las inmediaciones del pueblo”. Ematen du egun horretan, 1794eko Ekainaren 6an San Gregorio kasatu eta funditu zutela frantsek.

Noiz goratu zuten berriz San Gregorio? Pentsatzeko, fite eginen zutela eta naski, gaur egun dagoen lekuan.

San Gregorio Magno

Bertzeetan bezala, aldare bakarra dugu hemen eta erdian San Gregorio Magno. Irudia berria izan behar zeren dirudienez frantsek erretabloa eta irudiak erre omen baitzituzten.

San Gregorio Aita Saindua izan zen eta hortaz tiara, Papak jaunzten duen zapel berezia, hiru eraztunekin, eta Paparen makila, hiru beso pareekin, daramatza. Eta gainean uso bat. Hori da bere ikonografia tipikoa.

Sainduaren bi aldeetan Jesus Bihotzekoa , eskuinean, eta Ama Birjina Bihotzekoa ezkerrean daude, bertze ermiteetan bezala. Diferenzia, bertzeetan kuadroak dira eta hemen estatuak.

Badu sakristia eta viacrucisa ere.

Martxoaren  12a da bere eguna, eta egun horretan Iñarbilgo auzokideak mezara gaten dira eta gero beren etxeetan Patroiaren eguna ospatzen dute. Lehenago bertze lekueetako jendea etortzen zen, Iparraldekoak ere, zeren San Gregoriok fama baitzuen sorreria sendatzen omen zuelakotz.

Hemengo sakristian holako dokumentua dago.

Zer dio paper honek? Indulgentziak.

NOS EL DOCTOR DON JOSÉ OLIVER Y HURTADO

POR LA GRACIA DE DIOS Y DE LA SANTA SEDE APOSTÓLICA OBISPO DE PAMPLONA, ACADÉMICO DE LA REAL DE LA HISTORIA, ETC.

                         

Deseando promover en cuanto podemos la devocion cristiana y alentarla con espirituales gracias, usando liberalmente de las facultades que nos competen, concedemos por las presentes cuarenta dias de indulgencia a todos los fieles por cada vez que devotamente  rezase un Padre Nuestro o alguna otra devota oracion ante una imagen de talla de S.Gregorio Magno  que se venera en el altar único de una capilla de su advocación situada en el barrio de Yñarbil del pueblo de Errazu en el valle de Baztán

pidiendo a Dios por la exaltación de nuestra santa fé católica y extirpación de las heregías, paz y concordia entre los Principes cristianos y conversión de pecadores. Dadas en Errazu a doce días del mes de Julio de mil ochocientos setenta y siete.       

                     José, Obispo de Pamplona

                                                            

  Por mandado de S.S.I. el Obispo mi Señor

.                                                      Lic^do Fermin Tirapu

                                                       ¿??? de visita

        SIGILUA

  Indulgencias. Gratis

Ezkila eta beleta dauzka.l

Ikusten denez , bisitadoreak San Gregorio eta Dolorosako dokumentuak egun berean sinatu zituen. Posible da San Pedroxarren ere antzeko dokumentua izanen dela baina oraingoz ez dugu ikusi.


Erabili dudan materiala:
* Biblioteca Navarra Digital. "Cuaderno de apuntes varios que podrá ser útil para mi familia" (Internet)
* "El primer navarro que imprimió una obra " (Internet)

* "Benedictus PP XIV..." Buztinagako familiak utzia
* Fundación Lebrel Blanco : Baztan-Erratzu. (Internet)
* Mediateka de Navarra : Erratzu. (Internet)

* Arch.Dioc. Pampl. "Proceso 242 nº2"
* Fotoak, eskaxak direnak, nereak.
* Eta Maricarmeni (Sanpredroxar), Angeli (San Gregorio) eta Migelmariri (Dolorosa) beren laguntzagatik, eskarmile aunitz.